In oktober 2008 is het zogeheten whitepaper van Satoshi Nakamoto gepubliceerd. In die periode zijn er zoveel spraakmakende gebeurd dat je er een film van zou kunnen maken. Denk bijvoorbeeld aan Satoshi’s mysterieuze identiteit, of het faillissement van Mt.Gox.

Hoe is Bitcoin eigenlijk ontstaan? En wat is er allemaal gebeurd in die tien jaar tijd? In dit artikel gaan we helemaal terug naar het begin van de negentiger jaren en volgen we de geschiedenis tot aan nu, tien jaar na het publiceren van het whitepaper.

Over het ontstaan en de historie van Bitcoin

• Het pre-Bitcoin tijdperk
• De ontwikkeling van Bitcoin
• Bitcoin’s eerste jaren
• De eerste exchanges en hacks
• Bekendheid en technologische ontwikkelingen

Het pre-Bitcoin tijdperk

Wanneer is Bitcoin eigenlijk tot stand gekomen? De meeste mensen zullen je 2008 als antwoord geven. In 2008 publiceerde Satoshi Nakamoto namelijk zijn whitepaper over Bitcoin.

Maar om te begrijpen hoe Satoshi tot zijn creatie kwam, moeten we verder terug in de geschiedenis. Voor de eerste tekenen van bitcoin moeten we zelfs terug naar de jaren 90.

De Cypherpunks

Sinds de opkomst van het internet is er veel veranderd. Wil je een vriend terugbetalen voor een avondje terrassen? Dan betaal je dat met een Tikkie. Met een druk op de knop kan je je banksaldo zien. Uitvindingen als deze zijn erg handig, maar zorgen er tegelijkertijd voor dat je privacy niet meer vanzelfsprekend is. Er komt namelijk altijd een derde instantie zoals een bank, aan te pas.

Deze zorgen worden al sinds de jaren 90 geuit door een groep cryptografen die zichzelf de Cypherpunks noemen. In het Cypherpunk Manifest van 1993 publiceert mathematicus Eric Hughes de volgende woorden:

‘Privacy is necessary for an open society in the electronic age.’

Privacy in het beheren van geld was vanaf die tijd een belangrijk focuspunt voor deze groep cryptografen. Vóór de komst van het internet kon je met relatief veel privacy een transactie overmaken. Dat ging simpelweg via cash geld. Maar de digitalisering van de betaalwereld zorgt ervoor dat er altijd een derde partij meekijkt met je transactie.

Verschillende pogingen voor een soort Bitcoin

In de late jaren 90 zijn er verschillende pogingen gedaan om een soort bitcoin te creëren zoals we dat nu kennen:

• Cryptograaf David Chaum heeft bijvoorbeeld het principe DigiCash ontwikkeld. Dit was een digitale muntsoort die werkt met public key cryptografie. Maar DigiCash was een organisatie beheerd door Chaum, nog steeds gecentraliseerd dus.
• In 1997 ontwierp Adam Back hashcash. Dit is een digitale muntsoort die werkt met een hashing algoritme. Computers moeten ingewikkelde berekeningen uitvoeren om hashcash te verdienen. Zij moeten hard werken om dit te doen: proof of work. Op dit principe bouwt bitcoin nog steeds.
• Een jaar na Adam Back kwamen twee cryptografen met twee nieuwe varianten voor een digitale munt. Zo bedacht Nick Szabo het concept BitGold en bedacht Wei Dai B-money. Nick Szabo werkte in zijn artikel voor BitGold het concept proof of work nog verder uit. Dit principe zullen we later met bitcoin nog terugzien.

Het ontwikkelen van Bitcoin

Waarom is bitcoin dan wel geslaagd, in tegenstelling tot eerdere pogingen? Wat heeft daaraan bijgedragen? Om hier antwoord op te geven moeten we even terug in de tijd. Het jaar 2008 om precies te zijn.

Financiële crisis

In dat jaar kreeg de hele wereld te maken met een financiële crisis van ongekend formaat. Het was het jaar van de val van de Amerikaanse bank Lehman Brothers, het jaar van de hypotheekcrisis en het jaar met een gigantische hoeveelheid werklozen. Het vertrouwen in de economie en met name in de bancaire sector daalde tot een absoluut dieptepunt.

Opeens was de financiële situatie het gesprek van de dag. Mensen begonnen openlijk te protesteren: Occupy Wall Street was geboren. Plotseling was het vertrouwen in banken niet meer vanzelfsprekend. Hoe konden deze instanties garanderen dat je geld veilig was? Dat kan eigenlijk alleen als je het geld zelf beheert.

Het bekende whitepaper

In deze tijd werd de domeinnaam bitcoin.org geregistreerd door een mysterieus persoon. Later werd er een whitepaper verspreid onder een groep cryptografen via de mailinglijst van de Cypherpunks. De titel: ‘Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System’. Wat Satoshi destijds nog niet wist, was dat hij hiermee geschiedenis zou schrijven.

In de whitepaper beschreef Satoshi Nakamoto een betaalsysteem waarin gebruikers van persoon tot persoon transacties kunnen overboeken. En dat allemaal zonder tussenkomst van een centrale partij, zoals een bank. Na de verschillende pogingen uit de jaren 90 om een digitale muntsoort te maken is bitcoin hiermee de eerste slagende variant.

Wie is Satoshi?

Tot op de dag vandaag weten we niet wie Satoshi Nakamoto werkelijk is. Het kan een man of een vrouw zijn, of zelfs een groep mensen. Op internet wordt er volop gespeculeerd. In de loop der jaren zijn dan ook verschillende personen al aangewezen als Satoshi. Hieronder vind je een kort overzicht:

• In 2014 is de Japans-Amerikaanse Dorian Nakamoto onterecht aangewezen als Nakamoto.
• In 2015 beweert Craig Wright Satoshi Nakamoto te zijn. Maar later kwam hij daar op terug, hij weigerde bewijs te leveren.
• Hal Finney was een programmeur die veel heeft gewerkt aan bitcoin. Hij ontving zelfs de eerste bitcoins begin 2009. Inmiddels is hij overleden, maar veel mensen geloven dat hij Nakamoto was.
• Nick Szabo wordt ook veelvuldig aangehaald als Satoshi Nakamoto. Hij beschreef het proof of work systeem dat nog steeds in bitcoin wordt gebruikt vandaag de dag.
• Zet je alu-hoedje alvast maar op. Sommige mensen geloven namelijk dat er een groep Aziatische organisaties achter de identiteit van Nakamoto zit: Samsung, Toshiba, Nakamichi en Motorola.

Maar Satoshi Nakamoto is (hoogstwaarschijnlijk) bewust anoniem gebleven. Dit om te voorkomen dat hij als leider van het systeem gezien wordt, en dat mensen dan hun vertrouwen in hem als persoon stellen in plaats van in het systeem zelf.

Bitcoin's eerste jaren

Na het publiceren van het whitepaper is er nog enkele maanden hard gewerkt aan Bitcoin. Maar in 2009 is het dan eindelijk zover: op 3 januari wordt het eerste blok gemined. Op dat moment komt de eerste vijftig bitcoin op de markt, een historische gebeurtenis.

Het eerste blok heeft iets speciaals

Het begin van Bitcoin heeft iets bijzonders. In het eerste blok, het Genesis block, van de blockchain staat encryptisch verborgen de tekst: ‘Chancellor on brink of second bailout for banks’. Dit is een tekst die op de voorpagina stond van de Britse krant The Times stond:

Deze tekst is een verwijzing naar het bestaansrecht van bitcoin. De cryptocurrency van Satoshi Nakamoto moet ervoor zorgen dat dit soort dingen nooit meer kunnen gebeuren.

De eerste transactie

Op 12 januari 2009 verstuurt Satoshi Nakamoto 10 bitcoin naar computerprogrammeur Hal Finney. Dit is de eerste echte transactie van persoon tot persoon.

Hal Finney werkte in de begindagen van bitcoin nauw samen met Satoshi Nakamoto om het bitcoinprotocol te verbeteren. Van het lanceren van bitcoin in 2009 tot aan zijn dood in 2014 werkte hij aan het verbeteren van het Bitcoin protocol. Ook hij wist niet wie Satoshi Nakamoto was. Zij communiceerden enkel via e-mail.

Eerste aankoop met bitcoin: pizza!

Pizza kopen met bitcoin? Tegenwoordig is dat heel normaal (de auteur van dit artikel maakt zich er ook vaak schuldig aan). Zo accepteert Thuisbezorgd al enkele jaren bitcoin als betaalmiddel. Maar tot 2010 had nog niemand een fysiek product gekocht met bitcoin. De Amerikaan Laszlo Hanyecz bracht daar verandering in. Hij kocht op 22 mei 2010 voor 10.000 bitcoin twee pizza’s. Leuk weetje: deze twitterpagina houdt bij hoeveel dollar de pizza’s nu waard zijn. Een pizza is nog nooit zo duur geweest!

Satoshi Nakamoto verdwijnt

Op 23 april 2011 laat Satoshi voor het laatst iets van zich horen. Van de ene op de andere dag verdwijnt hij, om vervolgens niet meer terug te keren. Hij vertelt in een mail aan programmeur Mike Hearn dat het project ‘in goede handen’ is. Dit is het laatste wat de community hoort van Satoshi. En tot op de dag van vandaag is zijn of haar identiteit onbekend.

Maar eigenlijk is dit ook niet erg. Het bitcoin project is decentraal. Iedereen heeft een gelijke stem in het verbeteren van het bitcoin protocol. Satoshi Nakamoto heeft zich waarschijnlijk bewust teruggetrokken, om te voorkomen dat hij als het centrale figuur van bitcoin wordt gezien.

De eerste exchanges en hacks

De beginperiode van bitcoin wordt gekenmerkt door een langzame groei. Afgezien van enkele computerfanaten heeft nog niemand van bitcoin gehoord. Dit verandert in 2010, een jaar na het lanceren van bitcoin.

18 juli 2010 wordt een historische dag voor Bitcoin. Op die dag opent de allereerste exchange, Mt. Gox haar deuren. De waarde van één bitcoin is op dat moment ongeveer 6 dollarcent: een schijntje vergeleken met de waarde van nu. In de maanden daarop blijft de prijs gestaag doorstijgen.

Leuk feitje voor ons nerds: Voordat je cryptocurrency kon traden op Mt. Gox, werd de beurs vooral gebruikt voor het handelen in Magic-kaarten. Mt. Gox is dan ook een afkorting voor Magic: The Gathering Online eXchange.

Andere exchanges

In de jaren erna krijgt Mt. Gox concurrentie. Zo is in 2011 bijvoorbeeld Bitstamp opgericht. Snel daarna volgen ook andere crypto exchanges en brokers. In 2013 openden wij onze deuren voor Nederland, en later voor de rest van Europa.

Ondergang van Mt. Gox

In 2014 werd Mt. Gox gehackt. In totaal zijn er 750.000 bitcoins gestolen. Op dat moment goed voor een waarde van maar liefst 350 miljoen dollar!

De hack had een enorme impact, de schrik zat er goed in. Mt. Gox was op dat moment namelijk de grootste bitcoin exchange ter wereld. De prijs van bitcoin daalde in rap tempo. Vanaf dat moment duurt het nog jaren voordat de waarde weer aantrekt.

Bekendheid en technologische veranderingen

In de jaren hierna herstelt de koers van bitcoin zich langzaam. Maar in 2017 komt alles ineens in een stroomversnelling. Voor het eerst sinds 2013 stijgt de koers boven de duizend dollar uit. Maar wat gebeurt er dat jaar nog meer?

Bitcoin hard fork

Het schaalbaarheidsprobleem van Bitcoin is al langere tijd een belangrijke kwestie binnen de community. Als bitcoin straks een wereldwijd betaalmiddel is, hoe moet de blockchain alle transacties dan aankunnen? Het systeem dat Satoshi in eerste instantie heeft ontwikkeld is namelijk niet geschikt voor wereldwijd gebruik.

In 2017 kon de crypto gemeenschap het niet eens worden over een eenduidige oplossing voor dit probleem. Want hoe zorg je ervoor dat bitcoin meer transacties aankan? Sommige developers zagen wel brood in SegWit. Dat is een manier om transacties efficiënter in te delen in blokken. Andere ontwikkelaars vonden dat de blokgrootte groter moest worden. Beide partijen konden het helaas niet eens worden over een eenduidige oplossing.

En zo ontstond er ineens een splitsing in het bitcoin netwerk. Na 1 augustus 2017 was bitcoin opgesplitst in bitcoin (SegWit) en bitcoin cash (grotere transactieblokken).

Hype en All Time High

2017 is ook het jaar waarin een groot deel van de wereld kennis maakt met bitcoin. Door de alsmaar stijgende koers kwam de cryptomunt steeds meer onder de aandacht. En dat viel niet alleen op binnen de community. Ook in de reguliere media had iedereen plotseling een mening over bitcoin. De koers bereikte dat jaar een voorlopig hoogtepunt van ruim 16.000 euro!

Bitcoin nu

Het kan snel gaan. In de beginjaren wordt bitcoin nog vaak geassocieerd met pizza, Silk Road en Mt. Gox. Dit jaar lijkt bitcoin volwassener te worden. Grote instanties zoals (centrale) banken en overheden houden de cryptovaluta nauwlettend in de gaten. Ook komt de cryptomunt vaak in het nieuws in combinatie met toezichthouders zoals de Amerikaanse SEC en de CFTC. Hoe staat het nu met bitcoin?

Koers

Het zal niemand ontgaan zijn: de ‘all time high’ van december is ver weg. In een paar maanden tijd is de prijs van bitcoin gedaald van twintigduizend dollar naar vierduizend dollar. Voor degenen die in december zijn ingestapt een flinke domper.

De koers van bitcoin heeft een paar pogingen gedaan om de ban te breken. Tevergeefs, want in heel 2018 is de koers over het algemeen vooral gedaald. Toch kunnen we het ook in perspectief plaatsen. De vorige ‘bear market’ duurde namelijk van 2013 tot 2015; een hele tijd.

Regulering

Ook op het gebied van regulering is er veel gebeurd. Zo hebben verschillende organisaties een bitcoin ETF aanvraag ingediend. Door middel van een zo’n ETF kunnen institutionele investeerders makkelijker instappen in cryptocurrencies. Zij kunnen daarmee handelen in bitcoin zonder daadwerkelijk bitcoins te bezitten.

Tot nu toe heeft de Amerikaanse toezichthouder nog geen ETF goedgekeurd, maar insiders verwachten dat dit in 2019 wel eens kan gaan gebeuren.

Technologie

Ook op het gebied van technologie zijn er interessante ontwikkelingen geweest op het bitcoin netwerk. Het jaar 2018 was onder andere het jaar dat het Lightning Network geactiveerd werd. Door middel van het Lightning Network is het mogelijk om via een tweede laag over de blockchain razendsnel microtransacties uit te voeren met minimale transactiekosten.

Ten slotte blijft de totale rekenkracht op het bitcoin netwerk toenemen, ook tijdens de prijsdaling. Nog nooit was de hash rate zo hoog geweest als in 2018, althans vergeleken met voorgaande jaren. Ondanks de dalende koers blijven miners bitcoins minen.

Ook interessant voor jou