Of bitcoin een bubbel is, is een vraag die zich lastig laat beantwoorden. Er is namelijk geen harde definitie voor een bubbel. Het antwoord is dus enigszins subjectief. Wel kunnen we bitcoin vergelijken met een aantal bekende bubbels. Of bitcoin op die bubbels lijkt lees je in de conclusie van dit artikel.
Wat is een bubbel?
Het fenomeen bubbel kent vele namen. De termen economische bubbel, speculatieve bubbel en financiële bubbel zeggen eigenlijk allemaal hetzelfde. Er is echter geen harde definitie voor het fenomeen bubbel. Maar we gaan toch een poging wagen. Een bubbel is een fenomeen dat ontstaat als de nominale waarde van een goed zijn intrinsieke waarde ver overstijgt.
Volgens Nobelprijswinnaar Paul Krugman kan men ook van een bubbel spreken als goederen gewaardeerd worden op basis van onmogelijke toekomstverwachtingen. Zou je zijn definitie gebruiken en geloof je niet in bitcoin? Dan kan je bitcoin best als bubbel classificeren.
En dat gebeurt vaak genoeg. Lees je comments onder een artikel van nationale nieuwsoutlet dan valt het woord bubbel heel erg snel.
Hoeveel ‘bubbels’ heeft bitcoin overleefd?
Voor we naar historische bubbels kijken, kijken we naar het prijsverloop van bitcoin zelf. De grootste cryptovaluta staat namelijk al jaren bekend om zijn volatiliteit. Procentuele dalingen en stijgingen in de dubbele getallen zijn voor deze munt (nog) geen vreemde. Hieronder een overzicht van bitcoins stevigste dalingen.
Bitcoin wordt sinds nationale media er over berichten een bubbel genoemd. Het volatiele karakter van de digitale munt heeft hier zonder meer aan bijgedragen. Ook economen die bijvoorbeeld voor banken werken noemen bitcoin graag een bubbel.
Bubbbelgedrag vs echte bubbels
Vrijwel elke bubbel die we kennen heeft dezelfde fases doorlopen. Het begint met exponentiële groei, vervolgens wordt een hele grote hoeveelheid weer verkocht en tot slot nooit consolidatie kunnen vinden op de all time high. Dit proces heeft vrijwel altijd financiële ellende tot gevolg. Het is echter niet zo dat goederen die aan dit lijstje voldoen zich automatisch in een bubbel bevinden.
Bitcoin zelf voldoet overigens niet aan alle bovenstaande eisen. De waarde van de munt doorstaat regelmatig exponentiële stijgingen om vervolgens hard te zakken. Van de dertien keer dat bitcoin’s waarde met meer dan 30% daalde, wist de koers tien keer ook gewoon terug te krabbelen.
We spreken van consolidatie als de koers doorgroeit na het bereiken van de oude top. Zakt de koers weer langdurig terug? Dan heeft er geen consolidation plaatsgevonden. De eerste keer dat dit bij bitcoin niet lukte was in 2013 na een periode van aanhoudende DDOS-aanvallen op MtGox. Dit platform was destijds de grootste bitcoinexchange ter wereld. Toen MtGox later dat jaar failliet ging zakte de koers na een korte stijging weer flink terug.
In december 2017 bereikte bitcoin een nieuwe all time high ter hoogte van 20.000 dollar. De koers is sindsdien flink teruggezakt en de koers is tot op heden nog niet begonnen met een nieuwe rally.
Voorbeelden van bubbels
Vanzelfsprekend vertellen we je nog over een aantal échte bubbels.
De tulpenbubbel (Nederland 1634-1637)
Voor de allereerste economische bubbel hoeven we niet ver van huis te zoeken. In de eerste helft van de 17e eeuw was Nederland het toneel van een van de grootste bubbels in de geschiedenis: De tulpenbubbel. We bestempelen deze ontwikkeling als bubbel omdat de prijs van een tulp ver boven zijn intrinsieke waarde uitsteeg.
Tulpen waren al sinds het begin van de 17e eeuw een echt luxe goed. Hoe meer tulpen je in je tuintje had, hoe hoger je aanzien. Door deze ontwikkeling trok de tulpenmarkt steeds meer aan. De vraag steeg op een gegeven moment zo snel dat men begon te speculeren op de prijs van tulpen.
Hierdoor ontstonden zelfs de eerste future contracten. Tulpen bloeien namelijk maar een paar keer per jaar. In de periode dat de tulpen nog niet gebloeid hadden verkocht men termijncontracten. Zo’n contract gaf de houder het recht om de tulp in de toekomst te kopen voor een vooraf bepaalde prijs.
De duurste tulp die tijdens de manie verkocht werd kostte destijds ruim 6000 gulden. De Semper Augustus, zoals de bloem heette, was even duur als een Amsterdams grachtenpand. Ter vergelijking: een geschoolde ambachtsman verdiende 150 gulden per jaar.
Dit alles liep uit op een totale catastrofe toen, van de een op de andere dag, niemand meer tulpen wilde kopen. De tulpenhandelaren konden het niet meer verbloemen en bleven berooid achter.
Japanse vastgoedbubbel (Japan 1986-1991)
De explosieve groei van de Japanse vastgoed- en aandelenmarkt rond 1990 is een goed voorbeeld van een moderne bubbel. De factoren die tot de groei leidde zijn voorbodes van vrijwel elke moderne bubbel:
- De centrale bank verlaagt de rente aanzienlijk om uitgaven te stimuleren
- Te laat de rente verhogen om inflatie tegen te gaan
- Streng belastingklimaat dat nog meer uitgaven op de huizenmarkt stimuleer
Tot de dag vandaag is het de Nikkei-index niet gelukt om te herstellen van de crash in 1989. Op zijn hoogste punt noteerde de index een koers van bijna 40.000 dollar. Vandaag de dag is dat rond de 25.000 dollar.
Verenigde Staten (en andere landen) - 2008
De vastgoedbubbel van een decennium geleden werd ingeleid door een crisis die zelfs de jonge lezers zich nog wel zullen herinneren. Voorafgaand aan die crisis was er ook al een explosie op de huizenmarkt in de Verenigde Staten. Rentes waren laag, ontwikkelaars bouwden, kochten en verkochten gestaag door en iedereen die een huis wou bezitten kreeg een hypotheek. Ook was het niet rendabel om je geld op de bank te laten staan, vanwege inflatie werd dit immers steeds minder waard.
Dit kon enkele jaren zo doorgaan tot de bubbel in 2008 barstte. Veel mensen die op basis van hun inkomen beter geen hypotheek konden krijgen, hadden problemen om aan de maandelijkse termijnen te voldoen. Hierdoor moesten velen hun huis gedwongen verlaten, de huizen waren immers in handen van banken.
In 2010 werd geschat dat 20% van alle huizen in de VS onder water stonden. Ofwel, het geleende bedrag was veel meer dan het huis waard is.
Uiteindelijk gingen een paar banken failliet en moesten diezelfde burgers met hun belastinggeld bijdragen aan het redden van die banken.
Conclusie
Omdat er geen duidelijke definitie voor bubbels bestaan kan je niet zeggen of bitcoin een bubbel is of niet. Dat gaan we dus ook niet doen, dat oordeel mag je zelf vellen.
